Ja, Olga Hepnarová

Autor: Roman Cílek
Rok wydania: Wrocław 2016
Gatunek: dokument kryminalny
Liczba stron: 267
Źródło/Wydawnictwo: Afera

Roman Cilek, pisarz literatury faktu, autor wielu powieści kryminalnych, stworzył dokument, który opowiada o życiu kobiety - Olgi Hepnarowej. Nazwisko znane, chociaż nie zapisało się w historii ze względu na zasługi 22-latki. Dziewczyna jest ostatnią kobietą skazaną w Czechosłowacji (Czechach) na karę śmierci, za zbrodnie, do której się przyznała i śmiało mówiła, że jest to „zemsta na społeczeństwie za to, jak traktowało mnie przez całe życie”.

Człowiek skazany na ból i nieustanną, samotną walkę w końcu się podda. Nie ma innej możliwości. Olga będąc nastolatką widziała dla siebie tylko trzy wyjścia: zemstę, odosobnienie w klasztorze i samobójstwo. Czas, miejsce i polityka sprawiły, że na swej drodze nie spotkała Boga, zdaje się, że nie szukała zbyt dobrze, pozostawiając sobie dwie drogi: ucieczkę poprzez skrócenie sobie życia lub morderstwo, wybrała samobójstwo - jeszcze będąc dzieckiem. Wówczas wydawać się mogło, że to wołanie o pomoc, sama twierdziła, że nie do końca chce umrzeć.

Rodzice wysyłali ją na leczenie, była chora i to się pogłębiało przez lata. Nie mogła się odnaleźć w prawdziwym życiu. Po ukończeniu 18 lat pragnęła jak najszybciej opuścić dom, który kojarzyła z przemocą i strachem. Niestety nie przykładała się do pracy, próby samodzielnego życia nie wyglądały tak, jak sobie wyobrażała, była u kresu sił i nie miała pieniędzy – mówiła psychiatrze.

Olga lubowała się we własnym cierpieniu, jakby sprawiało jej przyjemność myślenie o zemście. Potem pojawiło się pragnienie, aby coś zrobić… Szczyt kryzysu u Olgi osiągnął apogeum w 1973 r. „Zemsta na społeczeństwie, zemsta na ludziach...” Młoda kobieta planując wcześniej całe zdarzenie, z premedytacją wjeżdża ciężarówką na chodnik pełen ludzi.

Książka zawiera fragmenty zeznań świadków, służb bezpieczeństwa, prawników i lekarzy. Znajdziemy w książce kilka fotografii, również z kadru filmu pod tym samym tytułem. Dokument opowiada prawdziwą historię, czytając miałem wrażenie, że znajduje się w Pradze. Próbowałem zrozumieć Olgę, dojść do tego, co ją popchnęło do zbrodni. To wartościowy materiał, zachęcam do przeczytania, szczególnie czytelnikom lubiącym zgłębić świat, czy raczej psychikę bohatera.

*Fot. pochodzą z książki.

Książkę przeczytałem dzięki uprzejmości Wydawnictwa Afera za co serdecznie dziękuję!!! 

Szukając Inki

 Autor: Luiza Łuniewska
 Rok wydania: Warszawa 2015

 Gatunek: dokument historyczny

 Liczba stron: 256

 Wydawnictwo: The Facto











 

Luiza Łuniewska jest dziennikarką i redaktorką. Przez lata zajmowała się pisaniem reportaży i esejów historycznych. W 2015 roku na rynku pojawiła się jej książka reporterska Szukając Inki. Życie i śmierć Danki Siedzikówny.

Książka porusza trudny temat jakim jest działalność podziemia niepodległościowego w latach powojennych. Przez lata żołnierze, którzy nie złożyli broni w 1945 roku i pojęli walkę z sowieckim okupantem nazywani byli bandytami. Całe Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Urząd Bezpieczeństwa, przy wsparciu NKWD i Ludowego Wojska Polskiego dokładało wszelkich starań by partyzantów zlikwidować.

Autorka prostym językiem próbuje nie tylko opowiedzieć historię „Inki”, która chodziła w oddziale „Łupaszki”, ale również stara się odpowiedzieć na pytania: czy miała wybór? Jej ojciec był leśnikiem, pracownikiem służby mundurowej, należał do polskiej inteligencji. Po wkroczeniu Armii Czerwonej z tego powodu został wywieziony na Sybir a jego rodzina wysiedlona.

„Leśniczych i gajowych wywożono w pierwszej kolejności, nie tylko za polskość. Przecież znali oni tutaj każdą ścieżkę, każdy dukt.” (s.34)

Pisał listy o ciężkiej pracy w kopalni złota. Matkę niedługo potem aresztowano. Danka została sierotą w 1943 roku. Miała wówczas 15 lat i doskonale znała realia ówczesnego układu politycznego, wiedziała kto jest winien śmierci jej rodziców. Ale to nie chęć zemsty pokierowała jej decyzją wstąpienia w szeregi Armii Krajowej, a później przystąpienia do „Łupaszki”. Z jednej strony był to głęboko zakorzeniony patriotyzm. Dla niej Sowieci nie różnili się od zwykłych okupantów. Nie chciała żyć w takiej Polsce. Z drugiej strony wiedziała, że musi uciekać, gdyż zostałaby aresztowana. W oddziale „Łupaszki” była sanitariuszką. Pomagała zarówno chłopakom z oddziału jak i innym rannym. Tylko czasem dostawała misje łącznikowe. Dlatego by skazać ją na śmierć potrzebowano fałszywych świadków. Nie prosiła Bieruta o akt łaski, zresztą prezydent rzadko go stosował.

Czy Inka chciała żyć po leśnemu? Nie. Zapewne jak każda młoda dziewczyna (została rozstrzelana mając niecałe 18 lat) miała plany ma życie. Zapewne marzyła o mężu, dzieciach. Sama to przyznała mówiąc do jednej z goszczącej oddział gospodyni „Chciałabym ugościć Was w moim domu.” Chciała spokojnego życia, stabilności. Jednak wojna, która odebrała jej rodziców i czasy powojenne nie były spokoje.

Książka porusza wiele aspektów. Autorka opiera się nie tylko na źródłach pisanych, ale także rozmawia ze świadkami tej historii, z rodziną Danki, znajomymi, sąsiadami, żyjącymi jeszcze kolegami z oddziału. Jeden z nich dokładnie opowiada o działalności oddziału, nawet tej smutnej jaką było wykonywanie wyroków na esbekach. Nazywa to „smutną koniecznością”. Ale właśnie te konieczności oczerniły partyzantów tak, że przez długie lata nazywano ich bandami. Dopiero teraz następuje ich rehabilitacja i przywracanie godności.

Książka podzielona jest na 16 rozdziałów, które autorka w miarę możliwości ułożyła chronologicznie. Zgodnie z tytułem poznajemy życie Danuty Siedzikówny, jesteśmy świadkami jej urodzin dnia 3 września 1928 roku, dzieciństwa. Podążamy jej śladami od Narewki poprzez białostockie lasy, Bory Tucholskie, do gdańskiego więzienia na ulicy Kurkowej i miejsca stracenia. Wspólnie z autorką i ekipą badawczą poszukujemy jej szczątek. Książka kończy się zdaniem : Jest rok 2015. Te 87 lat zawarte na 256 stronach czyta się jednym tchem. Czytelnik staje się jakby członkiem rodziny Siedzików, obraz z kart stają przed oczyma.

Gorąco polecam wszystkim, nie tylko miłośnikom historii ale także tym, którzy dążą do prawdy.