Wyklęci. Podziemie zbrojne 1944-1963

Opracowanie: Marta Markowska

Rok wydania: Warszawa 2013
Gatunek: publicystyka, dokument
Liczba stron: 191

Wydawnictwo: Karta

Żołnierze wyklęci – jako nazwa - pojawiło się pierwszy raz w 1992 roku. Hasło Ligi Republikańskiej, która zatytułowała tak swą niewielką wystawę. Sześć lat później wydawca Adam Borowski rozwiną tę inicjatywę, przygotowując – wraz z kilkoma historykami – album Żołnierze wyklęci. Antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 roku z 600 fotografiami. Pomysł spodobał się Instytutowi Pamięci Narodowej, który zajął się odtwarzaniem pamięci o tej szczególnej formacji.

Wyklęci – to opracowany przez Martę Markowską zbiór opowiadań. Źródła pochodzą z Archiwum Akt Nowych, IPN, Głosu Robotniczego oraz innych dokumentów, książek dotyczących tematyki AK.

To co najbardziej zapada w pamięć, to historię związane z wojną. W książce ich nie brakuje. Żołnierze w listach, wierszach, raportach wojskowych jasno naświetlają całą sytuację pod zaborem sowieckim. Widać jak ciężka była ich sytuacja i trudno było się im pogodzić z tym, że Polska została ponownie najechana.

Ścigali zbrodniarzy, rabusiów, zdrajców; sami ukrywali się w lasach. Wspierani przez ludność cywilną potrafili przetrwać. Zdobyczami dzielili się z innymi. Wspierali całe miasteczka (przejęcie transportu śledzi i papierosów).

Publikacja kończy się zbiorem czarno-białych fotografii wojennych. Niektóre zdjęcia są bardzo krwawe, przedstawiają zamordowanych żołnierzy. Na innych pozują akowcy i sanitariuszki. Bardzo interesujący materiał, szczególnie fotografie brygady wileńskiej.

Dziś, gdy pada słowo „wyklęci” wiemy już o kim mowa. Cieszy fakt, że żołnierze podziemia niepodległościowego w końcu mogą opowiedzieć o swej historii. Tragiczny, gorzki los żołnierzy, bijących się o ojczyznę, której coraz bardziej nie ma. Polecam książkę wydaną przez KARTĘ, to obraz który przybliży nam najczarniejsze chwilę w polskiej historii drugiej połowy XX wieku.